Όλοι οι προπονητές θα πρέπει να δίνουν μεγάλη σημασία στην
ψυχολογία και στην στρατηγική με την οποία χαράζουν την πορεία της ομάδας
τους.Αν πάρουμε για παράδειγμα το ρουχισμό μιας ομάδας μπορούμε να κατανοήσουμε
πως .
μια καλοντυμένη ομάδα δημιουργεί κλίμα μεταξύ των παικτών ενθουσιασμού και
χαράς και αυτό θα περάσει και μέσα στο παιχνίδι. Ο τρόπος με την οποίο το μυαλό
αντιμετωπίζει τις καταστάσεις μπορεί να επηρεαστεί άμεσα ακόμα και από το
γεγονός ότι μια ομάδα δεν έχει κατάλληλες εμφανίσεις για να αγωνιστεί. Θα
πρέπει πάντα να θυμόμαστε ότι μια ομάδα θα πρέπει να είναι καλοντυμένη αλλά όχι
σε βαθμό υπερβολής.
Πριν το παιχνίδι
Χρειάζεται πάντα ποιότητα στην προπόνηση και όχι ποσότητα.
Δεν χρειάζεται μια ομάδα να φτάσει σε επίπεδα και σύνδρομα υπερπροπόνησης. Μια
ομάδα που έχει μάθει λίγα πράγματα αλλά τα έχει μάθει σε ικανοποιητικό βαθμό
μπορεί να ανταποκριθεί σε μεγαλύτερο βαθμό από μια ομάδα που γνωρίζει πολλά
πράγματα αλλά σε αρχικό στάδιο ακόμα. Οι ομάδες προετοιμάζονται πολύ καλύτερα
όταν τροφοδοτούνται με λίγα πράγματα και δουλεύουν για την εξέλιξη τους παρά με
την ολοένα και μεγαλύτερη τροφοδότηση. Η επιθυμία των παικτών να παίξουν πρέπει
να διατηρείται σε τέτοια επίπεδα ώστε το φυσικό κέφι να είναι αισθητό στους
περισσότερους νεαρούς αθλητές. Είναι επίσης μέγιστης ψυχολογικής σημασίας για
τον προπονητή οι παίκτες του να ανταποκρίνονται ανά πάσα στιγμή στα σωματικά και ψυχολογικά
εμπόδια που θα τους παρουσιαστούν. Η ηρεμία του προπονητή είναι η μητέρα της εμπιστοσύνης για τους
παίκτες. Οι λάθος συμπεριφορές από πλευράς προπονητή αποδυναμώνουν την κρίση
του και οδηγούν τους παίκτες σε έλλειψη εμπιστοσύνης προς το πρόσωπο του.
Το μπάσκετ είναι παιχνίδι συναισθημάτων. Ωστόσο οι παίκτες
δουλεύουν πιο σκληρά κάτω από καταστάσεις πίεσης .Ένας καλός και προσεκτικός
προπονητής θα αναγνωρίσει το σωστό συναισθηματικό πρόσωπο και του παίκτη του
και της ομάδας.
Η ισορροπία που θα κρατήσει ο προπονητής πάνω σε αυτά τα
θέμα θα αναπτύξουν την αυτοπεποίθηση των παικτών. Αυτό το ιδιαίτερο
χαρακτηριστικό, στο σωστό βαθμό είναι εκείνο που επηρεάζει την ψυχική κατάσταση
του αθλητή και σε αρκετές περιπτώσεις τον οδηγεί αναγκαία στην χαλάρωση. Οι
παίκτες που θα μπορέσουν να αντιληφθούν το βαθμό εμπιστοσύνης είναι σίγουρο ότι
δεν θα αποκτήσουν υπερβολική αυτοπεποίθηση απέναντι στον εαυτό τους αλλά και
συνάμα δεν θα έχουν έλλειψη εμπιστοσύνης.
Η υπερβολική αυτοπεποίθηση φέρνει τον παίκτη αντιμέτωπο με
πολλές ανατροπές. Μπορεί να του στερήσει τη ψυχική και σωματική επιθετικότητα
και να τον κάνει να αγωνίζεται με λιγότερες δυνάμεις από αυτές που πραγματικά
έχει. Αυτή η κατάσταση διορθώνεται μόνο όταν έρθουν οι ήττες. Ένας προπονητής
μπορεί να αντιμετωπίσει αυτή την κατάσταση προκαλώντας το φόβο της ήττας.
Δηλαδή μπορεί για παράδειγμα να χρησιμοποιήσει ένα πίνακα ανακοινώσεων στον
οποίο θα έχει διάφορα αποκόμματα τα οποία γράφουν για την αντίπαλη ομάδα η
εναλλακτικά να χρησιμοποιήσει τα στατιστικά στοιχεία από τα καλύτερα παιχνίδια
του αντιπάλου. Μπορεί επίσης να τονίσει τα δυνατά σημεία του ταυτόχρονα με τις
αδυναμίες της ομάδας του. Ένας άλλος τρόπος επίσης είναι να αφήσει τον
συγκεκριμένο παίκτη στον πάγκο και στη θέση να χρησιμοποιήσει κάποιον άλλο
παίκτη.
Αν η ομάδα σε κάποιο παιχνίδι έχει τον τίτλο του αουτσάιντερ
τότε το πρόβλημα του προπονητή θα είναι η οικοδόμηση της εμπιστοσύνης ,της
ελπίδας ,του ενθουσιασμού αλλά και της επιθυμίας. Μερικοί προπονητές είναι πάρα
πολύ καλοί τόσο στην ανάλυση των ομάδων όσο και στην πειθώ. Μπορούν εύκολα να
παρουσιάσουν τις αδυναμίες του αντιπάλου σε συνάρτηση με τις δυνατότητες που
έχουν οι ομάδες τους κατά τέτοιο τρόπο ώστε στο τέλος να παρουσιάζουν τις
πιθανότητες νίκης μοιρασμένες η τουλάχιστον κατά τρόπο τέτοιο που η νίκη να μην
φαντάζει σαν όνειρο απατηλό. Μπορούν να δουν πράγματα που ο απλός κόσμος δεν τα
διακρίνει. Αυτό ανεβάζει το ψυχικό και σωματικό αποθεματικό των παικτών ένα
επίπεδο ψηλότερα και επιτυγχάνεται πάντα με την ενθάρρυνση αλλά και με τα καλά
ηγετικά στοιχεία.
Στο ημίχρονο
Οι περισσότεροι προπονητές έχουν μια σταθερή προπονητική
διαδικασία την οποία ακολουθούν κατά την διάρκειας της ανάπαυλας ενός
παιχνιδιού. Αυτή θα πρέπει να συσταθεί από το πρώτο παιχνίδι της χρονιάς για
λόγους αποτελεσματικότητας και οργάνωσης. Κανείς άλλος εκτός από την ομάδα αλλά
και τα μέλη του αθλητικού τμήματος δεν επιτρέπεται να είναι στα αποδυτήρια. Οι
παίκτες θα πρέπει να χαλαρώνουν. Είναι πολύ σημαντικό να έχουν 5-6 λεπτά ώστε
να χαλαρώνουν πλήρως. Οι βοηθοί προπονητών καθώς και τα μέλη του team έχουν τις απαραίτητες γνώσεις και
τεχνικές ώστε να επιφέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα στα θέματα χαλάρωσης.
Το χρονικό σημείο της ανάπαυλας είναι περίοδος ανάπαυσης και
όχι συνεδριάσεων. Σε αυτή την περίοδο το τεχνικό επιτελείο μπορεί να
διαμορφώνει τη στρατηγική που θα ακολουθήσει στο δεύτερο ημίχρονο. Στη συνέχεια
και μετά την πάροδο του πενταλέπτου χαλάρωσης ο προπονητής μπορεί να τονίσει τι
πήγε καλά και τι λάθος κατά τη διάρκεια του πρώτου μέρους. Στη συνέχεια ο
προπονητής θα εξηγήσει το πλάνο για το δεύτερο ημίχρονο εστιάζοντας σε όχι
παραπάνω από δυο βασικά σημεία. Ο υπερβολικός φόρτος πραγμάτων για τον παίκτη
είναι κακός σύμβουλος και ως επί το πλείστον ξεχνιούνται με την είσοδο στον
αγωνιστικό χώρο. Εκείνο που έχει σημασία είναι ο προπονητής να δώσει κίνητρο,
ενθάρρυνση και να τονίσει ότι έχει εμπιστοσύνη στην ομάδα πριν μπει στον
αγωνιστικό χώρο για το δεύτερο μέρος.
Το μπάσκετ είναι διασκέδαση και κανείς δεν πρέπει να το
ξεχνά αυτό. Μερικές φορές οι προπονητές παρασύρονται από το συμφέρον της ομάδας
η ακόμα και το προσωπικό και αφήνουν τη
διασκέδαση σε δεύτερη μοίρα. Η διακαής επιθυμία να κερδίζεις παιχνίδια και να
κυνηγάς στόχους με γνώμονα το συμφέρον, προκαλεί
πολύ συχνά υπερένταση και οδηγεί την ομάδα σε μειωμένη απόδοση. Αν η ομάδα
αποτελείται από παίκτες που στην καρδιά τους πάνω από όλα είναι το συμφέρον της
ομάδας τότε θα κάνουν πολύ καλύτερη δουλειά από τον προπονητή.
Μετά το παιχνίδι
Αν η ομάδα έπαιξε σύμφωνα με τις οδηγίες που τις δόθηκαν και
τις δυνατότητες της αλλά έχασε το παιχνίδι, ο προπονητής οφείλει να το
ομολογήσει με απόλυτη ειλικρίνεια. Αν η απόδοση της ομάδας ήταν κακή αλλά
παρόλα αυτά η ομάδα κέρδισε ο προπονητής θα πρέπει να τονίσει πως η ομάδα ήταν
τυχερή και πως δεν θα πρέπει ν αισθάνεται κανείς καλά με αυτή τη νίκη.Η αποφυγή
της κριτικής απέναντι σε κάποιον παίκτη μετά από μια ήττα είναι μια πολύ καλή
επιλογή. Ο προπονητής θα πρέπει να δώσει χρόνο στον παίκτη να ηρεμήσει και να
σκεφτεί. Στην επόμενη προπόνηση μπορεί να επανέλθει στο θέμα με όλες τις
λεπτομέρειες.
